Albanci i Srbi između integracija i dezintegracija

REX ME TË FTUARIT - DIALOG MIDIS DIALOGJEVE - debate ku trajtohen tema të shumta, lidhur me « Çështjen e Kosovës », nga perspektiva e pozita të ndryshme politike dhe shoqërore.
E Premte, 11 maj, në ora: 14.00, vendi: Amfiteatri i Radiotelevizionit „Presheva", në Preshevë

Dialog midis dialogjeve #6

"Shqiptarët dhe serbët midis integrimit dhe dezintegrimit"

Izlaganja na početku debate biće kraći osvrti na aktuelno razumevanje i značenje tih integracija u široj i užoj životnoj i radnoj sredini ljudi u Preševu, Beogradu, Bujanovcu, Prištini ili Kosovskoj Mitrovici. Doživljaj, razumevanje i iskustvo integracija na nivou lokalne zajednice, radnog i poslovnog okruženja, na nivou nacije i nacionalnih država i njihovih većinskih i manjinskih politika, učesnici i učesnice debate će komentarisati iz ugla svojih angažmana i profesija: mediji, kulturna produkcija, društvene nauke, aktivizam.

Deo ovakve teme je neizbežno i istorija uspešnih ili neuspešnih, voljnih ili nevoljnih integrativnih i dezintegrativnih procesa na nivou Kosova, Srbije, Jugoslavije, Balkana, Evrope itd. Koja su iskustva, očekivanja, mogućnosti u opticaju danas a koja nisu i zašto? Na kraju i na početku ovakvih razmatranja je i pitanje ekonomskih integracija i dezintegracija u globa-lokalnom ekonomskom kontekstu, to jest pitanje ko uopšte, kako i zašto moze ili ne može da se integriše u koji tip i tok ekonomskog a samim tim i političkog života.

Ovo je šesta debata u seriji Dijalog među dijalozima, koja za povod ima novo izdanje knjige Petrita Imamija „Srbi i Albanci kroz vekove" u izdanju Samizdata B92, a čijih će nekoliko primeraka biti uručeno Biblioteci „Mehmet Jusifi" u Preševu, kao donacija Fondacije za otvoreno društvo Srbija. O sadržaju prethodnih debata možete se obavestiti na sledećim stranicama sajta KC Rex: http://rex.b92.net/sr/ovogmeseca/tribineDebate/story/6336/REX+u+gostima%3A+Dijalog+me%C4%91u+dijalozima+5.html

http://rex.b92.net/sr/ovogmeseca/tribineDebate/story/6326/Dijalog+me%C4%91u+dijalozima+4.html

Učestvuju:

Momčilo Petrović, novinar (Beograd), Albert Heta, umetnik (Priština), Jelena Urošević, (Bujanovac), Ragmi Mustafi, sociolog (Bujanovac)

Priprema i moderacija: Beljgzim Kamberi (Odbor za ljudska prava Preševo) i Nebojša Milikić (KC Rex Beograd)

//

Projekti: REX-i mysafir - Dialogu mes dialogjesh #6

Shqiptarët dhe Serbët mes integrimeve dhe dezintegrimeve

Kuptimi i sotëm homogjen  i vetë nocionit integrim gjithësesi  është kushtëzuar me konceptet dhe proceset e integrimeve europiane. Në këtë kornizë ideore dhe retorike kryesisht zhvillohen dhe interpretohen proceset politike, juridike dhe ekonomike të cilat e kushtëzojnë dhe determinojnë jetën e pjesës më të madhe të popullatës dhe të komuniteteve të ndryshme shoqërore.

Ekspozetë në fillim të debatit do të japin vështrimin e tyre ndaj natyrës dhe kuptimit të këtyre integrimeve në mjedisin më të gjerë dhe më të ngushtë shoqëror ose në zonën në  në të cilën jetojnë dhe punojnë njerëzit në Preshevë, Beograd, Bujanoc, Prishtinë ose në Mitrovicë. Përjetimin, të kuptuarit dhe përvojën e integrimeve në nivelin e komunitetit lokal, ambientit punues dhe afarist, ose në nivel kombëtar, gjegjësisht të shteteve nacionale dhe të politikave të tyre ndaj shumicës dhe pakicës, pjesëmarrëset dhe pjesëmarrësit e debatit do t'i japin nga këndi i profesioneve të tyre: mediave, prodhimtarisë kultrore, shkencave shoqërore, aktivizmit.

Pjesë e pashmangshme e temës është historia e procesve të suksesshme ose të pasuksesshme, të vullnetshme dhe të pavullnetshme e proceseve integruese dhe dezintegruesenë nivel të Kosovës, Serbisë, Jugosllavisë, Ballkanit, Europës e tj. Cilat janë prëvojat, pritjet, mundësitë që janë sot në dispozicion e cilat nuk janë dhe pse? Në fund dhe në fillim të shqyrtimeve të tilla është edhe çështja e integrimeve dhe dezintegrimeve ekonomike në kontekstin lokal dhe global ekonomik, që ngërthen në vete çështjen se kush, si dhe pse përgjithësisht mundë ose nuk mundë të integrohet, në cilin tip dhe cilën rrjedhë të jetës ekonomike, e me këtë edhe të jetës politike.

Ky është debati i gjashtë në serinë Dialog mes dialogjesh, që organizohet me rastin e publikimit të librit të Petrit Imamit "Serbët dhe shqiptarët nëpër shekuj", botuar nga Samizdata B 92, disa kopje të të cilit do t'i dhurohen Bibliotekës "Mehmet Jusufi" në Preshevë, si donacion i Fondacionit për shoqëri të hapur në Serbi.Rreth përmbajtjes së debateve të mëparshme mund të njoftoheni në këto faqe elektronike në internet KC Rex:

http://rex.b92.net/sr/ovogmeseca/tribineDebate/story/6336/REX+u+gostima%3A+Dijalog+me%C4%91u+dijalozima+5.html

http://rex.b92.net/sr/ovogmeseca/tribineDebate/story/6326/Dijalog+me%C4%91u+dijalozima+4.html

Ekspozetë e tyre do t'i prezentojnë Momçillo Petroviq, gazetar (Beograd); Albert Heta, artist (Prishtinë); Jelena Urosheviq, aktiviste (Bujanoc) dhe Ragmi Mustafi, sociolog (Bujanoc).

Përgatitja dhe moderimi : Belgzim Kamberi (Këshilli për të Drejtat e Njeriut - Preshevë) dhe Nebojsha Milikiq (KC Rex - Beograd)

//

Kratke biografije učesnika/ca debate: / Biografitë e shkurtëra të pjesëmarrësve në debat:

Momčilo Petrović (1959),  novinar, bio urednik i glavni urednik urednik nekoliko listova. Dobitnik nagrade Udruženja novinara Srbije i drugih nagrada za reportaže, i nagrada za priče. Autor publicističkih knjiga "Srpsko pravoslavlje: vodič za početnike" (sa Slobodanom Reljićem) i "Pitao sam Albance šta žele, a oni su rekli: republiku, ako može...", zbirke reportaža "Bensedinska godina" i istorijskog romana "Gavrilo Princip, besmrtna mladost". Živi u Beogradu.

Momëҫillo Petroviq (1959), gazetar, ka qenë redaktor dhe kryeredaktor në disa gazeta. Është fitues i shpërblimit të Shoqatës së gazetarëve të Serbisë dhe i shpërblimeve të tjera për reportazhe dhe shpërblime për rrëfime të ndryshme. Është autor i librave publicistike "Ortodoksia serbe: udhëzues për fillestarë" (bashkë me Sllobodan Reliqin) dhe "I kam pyetur shqiptarët çfarë duan, ndërsa ata thonin: republikë, nëse mundet...", përmbledhjen e reportazheve "Viti i bensedinit" dhe i romanit historik "Gavrillo Principi, rini pavdeksie". Jeton në Beograd.

Albert Heta je direktor Mreže nezavisnih institucija umetnosti i kulture - RRIPAK i umetnički direktor Staciona - Centra za savremenu umetnost Priština. Njegova praksa odvija se kroz umetničke radove, kuratorske projekte, istraživanja kulturnih politika, dizajn i društveno-kritičke intervencije. Njegovi umetnički radovi su često jednostavne intervencije u postojećim društvenim uslovima, reakcije na datu situaciju, ili promišljanje postojećih objekata. Zapaženi radovi kao „Vreme je za posetu: viza nije neophodna" (It's time to go visiting: No visa required), intervencija na bilbordima kompanije British Airways u Prištini (2003); Ambasada Republike Kosova na Cetinju, SCG (2004), za Cetinjsko bijenale koje su kurirali Rene Blok i Nataša Ilić; i Kosovski paviljon Bijenala u Veneciji 2005 (2005); predstavljani u saradnji sa e-flux-om, nisu tek instalacije ili akti aproprijacije, već i činovi bavljenja uslovima pod kojima su radovi prihvatani od strane kuratora, medija, političara i publike. Od 2006, njegov rad se odvija kroz kolaboratvnu intervenciju, projekt institucije Stacion - Centar za savremenu umetnost Priština.

Albert Heta është drejtor i Stacion - Qendra për Art Bashkëkohor Prishtinë dhe drejtor ekzekutiv i Rrjetit të Institucioneve të Pavarura të Artit dhe Kulturës - RRIPAK. Puna e tij manifestohet nëpërmes veprave të artit, projekteve kuratoriale, punëve në dizajn, projekteve hulumtuese të politikave publike dhe intervenimeve kritike shoqërore. Veprat e Hetës në art bashkëkohor shpesh janë akte të thjeshta të intervenimit në një gjendje ekzistuese shoqërore, reagim ndaj situatave të caktuara, apo ri-mendimin i objekteve ekzistuese. Ndër punët e shquara janë ‘It's time to go visiting: No visa required', intervenim publik në hapësirat reklamuese të British Airways në Prishtinë (2003), ‘Ambasada e Republikës së Kosovës në Cetinje, SCG' (2004) për Bienalin e Cetinjes, me kuratorët, Bene Block dhe Nataša Ilić;  apo ‘Pavijoni i Kosovës në Bienalin e Venedikut 2005' (2005), nuk janë vetëm instalacione apo akte të përvetësimit, por janë po ashtu angazhime në gjendjen ku punët janë pranuar nga kuratorët, mediat, politikanët dhe publikut. Prej vitit 2006, puna e tij është zhvilluar edhe përmes një intervenimi kolektiv, institucionit të pavarur Stacion - Qendra për Art Bashkëkohor Prishtinë.

Jelena Urošević, predsednica UO Organizacije za razvoj i demokratiju Bujanovac i koordinatorka Mreže CHRIS za jug Srbije. Koordinatorka preko 60 projekata vezanih za lјudska prava, mlade, aktivizam mladih, 2003. godine bila proglašena od strane tadašnjeg Ministarstva za lјudska i malјinska prava za jednu od deset najtolerantnijih osoba u Srbiji, 2015. godine od strane OEBS , Misije u Beogradu, neformalna grupa Mladi za izbeglice (Youth for refugees) koja je 2015. godine radila u okviru ORD Bujanovac proglašena, zajedno sa Kancelarijom za mlade Preševo, za lice godine. Jelena Urošević je autor preko 15 publikacija.

Jellena Urosheviq është kryetare e Këshillit drejtues në Organizatën për zhvillim dhe demokratizim në Bujanoc dhe koordinatore e Rrjetit CHRIS për Jug të Serbisë . Koordinatore e projektit në më shumë se 60 projekte lidhur me drejtat e njeriut, të rinjët, aktivizmi i të rinjëve, në vitin 2003 është shpallur nga Ministria e drejtave të njeriut dhe pakicave si një ndër 10 personat më tolerant në Serbi. Në vitin 2015 prej Misionit të OSBE-së në Beograd grupa joformale Youth for refugees e cila në vitin 2015 ka funksionuar në kuadër të organizatës ORD Bujanoc është shpallur së bashku me zyrën për të rinj në Preshevë person i vitit. Jellena Urosheviq është autore në më shume se 15 publikime.

Ragmi Mustafi je rođen 20. 07. 1984. u Velikom Trnovcu, opština Bujanovac, gde je završio osnovnu školu. Završio je srednju školu „"25 Maj" u Bujanovcu. Osnovne studije prava i sociologije kao i master studije sociologije završio je na Univerzitetu Hasan Priština u Prištini. Angažovan je kao profesionalni saradnik u Albanskom nacionalnom savetu, nakon što je radio kao profesor u srednjoj školi Sezari Suroi, kao menadžer i aktivista u Odboru za ljudska prava i kao koordinator u Organizaciji za demokratiju i razvoj. Kao novi član, izabran je za predsedavajućeg Foruma mladih Partije za demokratsko delovanje u Bujanovcu gde sada obavlja treći mandat, ne samo kao opštinski odbornik  već i kao šef odborničke grupe PDD u Skupštini opštine. Bio je i ko-organizator masovnih protesta u Preševu i Bujanovcu.

Ragmi Mustafi, është I lindur më 20.07.1984 në Tërnoc të Madh - komuna e Bujanocit ku edhe ka përfunduar shkollën fillore. Shkollën e Mesme e kreu në Gjimnazin "25 Maji" paralelja në Bujanoc, ndërkaq ka përfunduar studimet themelor (bachelor) për Juridik dhe Sociologji si dhe ka përfunduar studimet e ciklit të dytë Master për Sociologji në Universitetin "Hasan Prishtina" në Prishtinë. Është i angazhuar si Bashkëpunëtor Profesional në Këshillin Kombëtar Shqiptar, paraprakisht ka punuar si profesor në shkollën e mesme "Sezai Surroi", si Menaxher e aktivist në Këshillin për të Drejtat e Njeriut dhe si koordinator në Organizatën për Demokraci dhe Zhvillim. Si i ri është zgjedhur kryetar i Forumit Rinor të Partisë për Veprim Demokratik në Bujanoc dhe tashmë ushtron mandatin e tretë, jo vetëm si këshilltar, por edhe si Shef i Grupit të Këshilltarëve të PVD-ës n në Kuvendin Komunal. Gjithashtu, ka qenë bashkë organizator i protestave më masive në Preshevë dhe Bujanoci

// 

Organizacija i produkcija: Kulturni centar Rex/Fond B92 u saradnji sa Odborom za ljudska prava Preševo. Ovaj projekat Govornih programa Kulturnog centra Rex podržan je od Fondacije za otvoreno društvo Srbija.

Organizimi dhe produksioni: Qendra Kulturore Rex/Fondi B92 në bashkëpunim me Këshillin për të Drejtat e Njeriut. Ky projekt i programit debatues të Qendrës Kulturore Rex mbështetet nga Fondacioni për Shoqëri të Hapur në Serbi