MVM: Da li je moguć konsenzus o ekonomskoj istoriji Jugoslavije/a

Malo verovatna misija
Da li je moguć konsenzus o ekonomskoj istoriji Jugoslavije/a

U vreme kada se društvo Srbije ali i društva u zemljama bivše Jugoslavije suočavaju sa sve manjim prostorom za izbor ekonomske a time i svake druge politike, česte su rasprave na temu ekonomske istorije prethodnih jugoslovenskih zajednica a pogotovu istorije iz doba SFRJ i samoupravnog socijalizma. Jedan broj stručnjaka i publicista neprekidno upozorava javnost da je povoljna slika koju većina građana ima o ovom periodu nerealna i podložna mehanizmima selektivnog pamćenja i nostalgije za vremenima i stanjima za kojima, u cilju sadašnjeg i budućeg „ekonomskog ozdravljenja“ ne bi trebalo biti nostalgičan, u najmanju ruku jer je taj sistem, po određenim teorijskim kriterijumima očigledno neprekidno propadao a onda u krvavom raspadu Jugoslavije i konačno propao. Druga, u medijima svakako manje prominentna i prisutna grupa stručnjaka i publicista, pozivajući se često i na empirijska istraživanja, insistira na većoj ekonomskoj efikasnosti socijalističkog sistema kao i ukupnom neupitno većem blagostanju najšireg stanovništva. Dok prva grupa pokušava da diskvalifikuje drugu optužbom za „zadržavanje socijalističke ili komunističke svesti“ koja nema nikakav osnov niti šansu u ekonomskoj nauci, druga neretko odgovara da je prva grupa tek priručno oruđe u kolonijalnom potčinjavanju privrednih resursa ali i političke svesti društva interesima i diktatu krupnog kapitala, koji je, posredno ili neposredno, u velikoj meri doprineo i stvaranju uslova za raspad socijalističke Jugoslavije. Nedavna diskusija u Muzeju istorije Jugoslavije na temu „Jugoslavija iz perspektive ekonomske istorije i političke ekonomije“ ilustrovala je u određenoj meri ovu dihotomiju tumačenja i uverenja o ekonomskoj istoriji Jugoslavije. (diskusiju možete preslušati na http://razgovori.mij.rs/2015/04/06/razgovori-03/).

Na razgovoru u Rexu osvrnućemo se na samu mogućnost postojanja i postizanja konsenzusa o ovoj istoriji, vodeći računa o činjenici da su ekonomski pogledi na istoriju i sadašnjost uvek i politički i ideološki.

Uvodničari: Vladimir Korica, Mijat Lakićević, Noa Treister

Vladimir Unkovski Korica je istoričar, doktorirao je na Londonskoj školi ekonomije i političkih nauka (LSE) na temi samoupravljanja a predaje na Nacionalnom istraživačkom univerzitetu Visoka škola ekonomije u Moskvi (НИУ ВШЭ), na odseku za istoriju. U Velikoj Britaniji tokom ove godine će mu biti objavljena knjiga: "The Economic Struggle for Power in Tito's Yugoslavia: From World War II to Non-alignment".

Mijat Lakićević je novinar, urednik i publicista. Bio je novinar Ekonomske politike, urednik rubrike Jugoslavija koja je pokrivala aktuelne ekonomsko-političke događaje, urednik mesečnog dodatka Perspektive, posvećenog Jugoistočnoj Evropi, kao i organizator niza okruglih stolova na kojima su učestvovali najistaknutiji jugoslovenski ekonomisti, privrednici i političari. Objavio je knjigu “Ispred vremena: 1963-1973, sudbonosna decenija, uspon i pad srpskih liberala, uzroci i posledice, od tada do naših dana, kroz prizmu Ekonomske politike, novina kakvih više nema” (Fond za otvoreno društvo 2011).

Noa Treister je umetnica, kuratorka i teoretičarka. Pitanima radnika i privatizacije se bavila tokom boravka u Pragu, Češka Republika, kad je radila u Rudarskom Muzeju Dul Mayrau i bila ko-kurator na izložbe Under Constraction i Zaposlenost 2003-2004. U Srbiji je organizovala niz umetničkih radionica: “Između sela i grada“ (2006), Povratak gastarbajtera (2007-8) kao i projekat Žene iz Debelog Luga (2008-2010) koji je imao za cilj da se osnuje zadruga tekstila u tom selu pored Majdanpeka. Poslednje godine, kao ko-urednik u kolektivu Učitelj neznalica i njegovi komiteti, učestvovala je u formulisanju i organizaciji projekata Razmicanje (2011), Društveni prostor vs. javni prostor (2012-3) i Radnici i politika (2014-5) kao i projekta pravne pomoći radnicima i malim akcionarima u slučajevima političke zloupotrebe pravosuđa zarad ekonomskih interesa.