Seminar za svakoga: Kratka istorija Kosova 80ih i 90ih

Pozivamo sve zainteresovane da se prijave za učešće na četvrtom delu seminara Kratka istorija Kosova. Ovaj seminar treba da osvetli neke od ključnih istorijskih tema za razumevanje sadašnjosti i budućnosti Kosova, a posredno i da omogući bolje razumevanje odnosa vladajućih političkih struktura, medija i javnosti prema brojnim aktuelnim događanjima i pitanjima na Kosovu i u vezi sa Kosovom. Fokus seminara je detekcija, definicija i dekonstrukcija standardizovanog repertoara populističkih istoriografskih teza, medijskih diskursa i za njih vezanih popularnih zabluda, na koje se uobičajeno oslanjaju različite struje radikalnih političkih platformi koje se bave istorijskom i savremenom pozicijom Kosova.

Seminar je počeo javnim izlaganjem i konsultacijama sa istoričarem Antunom Miletićem a nastavljen čitanjem teksta Dragoslava Dimitrijevića, samostalnog istraživača i publiciste iz Beograda, koji je nakon izlaganja Antuna Miletića predložio da predstavi i neke aspekte istorije Kosova koji bi mogli dodatno da rasvetle period iz vremena kada je Kosovo bilo u sastavu Kraljevine Srbije i Kraljevine Jugoslavije. Iako je tekst, prema rečima autora, trebao samo da omogući zainteresovanima da upoznaju različite poglede na istoriju Kosova u datim periodima, nakon većeg broja primedbi učesnika i učesnica seminara, u vezi podataka i interpretacija korišćenih u tekstu, kolektiv Učitelj neznalica i njegovi komiteti pozvao je na dalju diskusiju o poreklu i utemeljenosti iznetih podataka i interpretacija. Nakon što su u posebnoj raspravi prodiskutovani korišćeni podaci i interpretacije, održan je i treći deo seminara, koji se bavio istorijom Kosova u vreme Drugog svetskog rata i tokom pete, šeste i sedme decenije, u okviru socijalističke Jugoslavije. Na njemu su izlagači bili Milovan Pisari, Dragomir Olujić i Milivoj Bešlin.

Snimke svih dosadašnjih izlaganja i pratećih diskusija možete dobiti na zahtev od organizatora seminara.

Seminar nastavlja rad izlaganjima o Kosovu u periodu 80ih i 90ih godina (do pregovora u Rambujeu):

Marija Obradović

Ekonomsko-politička kriza u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji (SFRJ), nacionalni šovinizam Albanaca na Kosovu i srpski nacionalizam 80-tih godina 20. veka

Istorijski tok separatističkog pokreta Albanaca na Kosovu ne može se adekvatno naučno sagledati bez dinamičkog i sistemski uslovljenog pogleda na proces ekonomsko-političke krize, posebno krize Federacijie koja se tokom 80-tih godina 20. veka ispoljila u SFRJ. U predavanju će se naglasak staviti na ekonomsko-političke mehanizme makro društvenog nivoa koji su doveli do izbijanja nacionalnog šovinizma Albanaca na Kosovu i širenja i jačanja srpskog nacionalizma u predvečerje kontrarevolucije u Jugoslaviji.
Dr Marija Obradović je naučna saradnica Instituta za noviju istoriju Srbije. Objavila je veliki broj naučnih radova u zemlji i inostranstvu iz političke i ekonomske posleratne istorije Jugoslavije i Srbije.

Branimir Stojanović

Društvena istorija osamdesetih - jedna introspekcija

Perod od 1981. do 1987. godine ostaje jako dugo netematizovan period savremene istorije SFRJ i uglavnom se smatra periodom prvobitne akumulacije građanskih sloboda: pravo na govor, pravo na mišljenje, pravo na slobodno izražavanje. Međutim, uvek se zaboravlja da je prvobitna akumulacija prava na govor, mišljenje i izražavanje u SFRJ bio nasilan proces koji je jednom delu društva omogućavao pravo na govor a drugim delovima društva upravo uskraćivao to isto pravo.
Na samom početku političke krize u Jugoslaviji koja je otpočela studentskim demonstracijama na Kosovu 1981. godijne, događaju koji i danas ostaje potpuno isključen iz bilo kakve diskusije i javnog sećanja, odnosno isključenjem radnika iz ustava 1974. godine, zabrana govora se ekskluzivno odnosila samo na dva dela društva: na radnike i Albance. Pravo na slobodu govora je ostvareno po cenu zabrane prava na govor Radnika i Albanaca. Štaviše, pravo na slobodu govora je postalo mesto prvobitne akumulacije političke moći koja je zabranila mišljenje i govor stvarajuči prostor za prvobitnu akumulaciju kapitala bez ikakvog otpora.

Branimir Stojanović (1958) živi i radi u Beogradu. U svom radu, smeštenom između filozofije, psihoanalize i umetnosti, bavi se praksama pisanja i konceptualno-političkim intervencijama u institucionalne kontekste filozofije, umetnosti i psihoanalize. Od 1980. godine objavljuje tekstove i eseje iz oblasti filozofije, teorijske psihoanalize, kritike ideologije i teorije umetnosti.

Mario Brudar

Kosovo 1980-tih - Decenija previranja i sukoba

I Albanci i Srbi na Kosovu i Metohiji zalagali su se u socijalizmu za ravnopravnost, s tim, što je za Albance ravnopravnost bila kada oni dominiraju, a za Srbe kada su oni u nadređenom položaju u odnosu na Albance. Opredeljenje jugoslovenskog političkog vrha da posle uklanjanja Rankovića (1966) protežira Albance nauštrb Srba, kao i da proširi kosovsku autonomiju u odnosu na Srbiju, dovelo je kosovske Albance u privilegovan položaj tokom 1970-tih godina, što je za posledicu imalo pojačano iseljavanje Srba.
Početak 1980-tih obeležile su demonstracije albanskih studenata koji su tražili republiku Kosovo, a kraj - neuspeli masovni otpor kosovskih Albanaca ustavnim promenama (1989-1990) kojima je Kosovu oduzeta autonomija iz 1974. godine. Između ovih godina nalazila se decenija srpsko-albanskih previranja i sukoba, institucionalnih i vaninstitucionalnih, u kojima su Albanci pokušali da daju što manje, a Srbi da uzmu što više. Srbi su pobedili i kosovska autonomija je 1990. godine smanjena na nivo u kome kosovski Albanci nisu hteli da je koriste. Počele su zlatne godine za Srbe, a Albanci su proglasili republiku na Kosovu i počeli da stvaraju paralelnu državu. U drugoj polovini 1990-ih započeli su i oružanu borbu protiv Srbije i u njoj su uz presudnu pomoć SAD i NATO pobedili 1999. godine. Srbija je doživela slom na Kosovu i Metohiji, a dve trećine kosovskih Srba napustilo je Kosovo.

Mario Brudar rođen je 1963. godine u Prištini. Radio kao novinar Radio Prištine do avgusta 1997. godine kada odlazi sa Kosova. Objavio je knjigu Nada, obmana, slom - Politički život Srba na Kosovu i Metohiji (1987-1999), NSPM, Beograd, 2003, koja je prevedena na engleski jezik i objavljena 2005. godine. Poslednjih godina piše knjigu koja ima radni naslov: Od Miloševića do Republike Kosovo - Politički život Srba na Kosovu i Metohiji (1987-2008).

Dragomir Olujić

Albanska alternativa na Kosovu: Formativni period (1989-1993)

Jedno lično svedočenje

Kratka (pred)istorija albanskog otpora i formiranja nacionalnog pokreta Albanaca na Kosovu - dve struje i tri talasa; Geografija "albanske alternative": Albanci na Kosovu - Albanci u Albaniji - SFRJ: Beograd, Zagreb, Ljubljana; Laicizam pokreta - disidenstvo i "političko podzemlje", ketman-politike, Kosovo republika, gandizam i pripreme za oružje; Ko su bili tvorci - Adem Demaći, Mahmut Bakali, Redžep Ćosja, Ibrahim Rugova, Veton Suroi, Azem Vlasi... i ko je "siva eminencija" pokreta?; Uvod za nezavisnu državu Kosovo - Milošević-Ćosićeva "podela" Kosova i "paralelne institucije" Kosovo republike.

Dragomir Olujić Oluja je studirao političke nauke, filozofiju i matematiku. Komunista i zagovornik radikalnih (antikapitalističkih i antistaljinističkih) praksi i teorija. Bio je aktivista šezdesetosmaškog pokreta i jedan od pokretača, aktivista i predavača disidentskog „Slobodnog univerziteta", jedine opozicione grupacije u Jugoslaviji. Preko dvadeset puta privođen, hapšen, suđen i/ili zatvaran, poslednji put u „Procesu šestorici", najvećem političkom suđenju u SFRJ. Napisao preko hiljadu tekstova i objavio ih, većinu pod pseudonimom, uglavnom u studentskoj i omladinskoj štampi širom bivše Jugoslavije, uradio stotinak radio i tv-emisija, slobodni novinar, član NUNS-a, NUJ-a i IFJ-a. Sa "sivim eminencijama" albanske alternative na Kosovu u kontaktu je od šezdesetih godina i posredovao je 1992/93. u uspostavljanju kontakata i političke saradnje albanske alternative i srbijanske opozicije.

Prijave za učešće i potraživanje materijala sa dosadašnjih seminara govorni.programi.rex@gmail.com
Koordinator i moderator seminara: Nebojša Milikić
Saradnica na projektu: Vahida Ramujkić
Program je deo Govornog programa Kulturnog centra Rex koji je podržan od strane Fonda za otvoreno društvo.